Makale Yazmak

 

Makaleler, yazı dünyasının temelini oluşturur. İnternet siteleri, büyük oranda makalelerden oluşur. Elektronik ticarette müşteri yarışının lokomotifidir.

Makaleler; her konuda yazılabilecek, yalın anlatıma sahip, doğru ve tarafsız bilgi vermeyi amaçlayan yazılardır. Günümüzde özellikle internet ortamında hemen hemen her konu ile ilgili makale bulabilirsiniz. Makaleler, özgünlüğü ve tarafsızlığına göre değer kazanır. Peki, makale nedir, nasıl yazılmalıdır? Makalemizde, “makale” hakkında bilgiler bulabilirsiniz.

Makale Nedir?

Makale; sanat, bilim, fen, kültür, siyaset, sağlık, çevre, ekonomi, turizm, sosyal ve toplumsal konular gibi çok sayıda konu hakkında bilgi verilen, açıklayıcı ve yorumlayıcı yazılardır. Genellikle gazete ve dergi yazıları olarak bilinir; ancak tanıtım, reklâm, bilgi verme ve önerilerde bulunma amacıyla da makaleler yazılabilir.

Gazete ve dergi makaleleri, genellikle yazarın kişisel görüşlerini, önerilerini ve eleştirilerini içerir. Bu tür makaleler siyaset başta olmak üzere toplumsal olaylar, kültürel ve sosyal gelişmeler içerebilir. Bazı yazarlar tematik makaleler de kaleme alabilir. Örneğin; hava yolları uzmanı, gezi ve turizm alanında isim yapmış, yemek kültürleri hakkında “gurmeleşmiş” yazarlar alanlarına özgü makaleler kaleme alır. Uzman yazarlar, olumlu ve olumsuz eleştirilerini veya önerilerini makaleler aracılığı ile paylaşırlar.

Makale Nasıl Yazılır?

Giriş Bölümü: Üzerine yazılacak konu, görüş, düşünce birkaç cümle ile birlikte verilmeli, fazla uzun tutulmamalıdır. İşlenecek konunun hangi yönde gelişeceği hakkında okuyucu bilgilendirilmelidir. Giriş bölümü, okuyucunun, makalenin kalanını okuyup okumama kararını verdiği bölüm olduğu için oldukça önemlidir.

Gelişme Bölümü: Gelişme bölümü, derlenen bilgilerin, konuyla ilgili kanıtların, görüşlerin, örneklerin yer aldığı bölümdür. Bu bilgiler yazıya dökülürken inandırıcı, kesin ve resmi bir dil kullanılmalıdır.

Sonuç Bölümü: Sonuç bölümünde, yazının genelinde ifade edilen konunun bir iki cümle ile yinelenmesi, sonrasında da konuyla ilgili bir hükme varılması gerekir. Verilen bu hükmün, yazıyla çelişmemesi önemlidir.

Makale Yazarken Nelere Dikkat Edilmeli?

• Makalenin yazarı, yazacağı konu üzerine önceden iyice düşünmeli, karar verdiği konu üzerine önce ayrıntılı bir araştırma yapmalıdır. Konu, sadece bir kaynaktan değil, birçok güvenilir kaynaktan araştırılmalıdır. 
  
• Araştırma sonucu elde edilen bilgilerin hangi sırada yazılacağı, makalenin giriş gelişme bölümlerinin nasıl kurgulanacağı ve sonuçta belirtilecek düşünce kararlaştırılmalıdır. 
  
• Anlatımda olabildiğince sade bir dil ve format tercih edilmelidir. 
  
• Yazarın kişisel deneyimlerine değil, yaptığı araştırma bilgilerine sadık kalması, okuyucunun yazara güveni açısından önemlidir. 
  
• Yazının başında belirtilen düşünceyle çelişecek bir ifadeye yer verilmemelidir. 
  
• Konunun daha rahat kavranabilmesi ve kanıtlanabilmesi açısından yazar, örnekleme, karşılaştırma, tanık gösterme teknikleri kullanılmalıdır. 
  
• Tüm bu hususları yerine getirirken ifadelerin açık ve anlaşılır olmasına dikkat edilmelidir. 
  
• Makalenin yazımı tamamlandıktan sonra yazıya ve işlenilen düşünceye en uygun başlık seçilir. Makalenin yer alacağı platform da düşünülerek, bu başlığın okurun ilgisini çekecek şekilde seçilmesi önemlidir. 
  
• İmla kurallarına uygun makaleler, makalelerin kalitesini ve okunma oranlarını artırır. Ayrıca, konunun doğru anlaşılmasını sağlar. 
  
• Makalenin giriş bölümü, ilk olarak okunan bölümdür. Makalenin özeti niteliğindeki giriş bölümleri ile makalenin okunma oranları arasında doğru orantı vardır. 
  
• Makalelerde kelim ve cümle tekrarları yapılmamalıdır. Tekrarlar, okuyucuyu makaleden uzaklaştırır ve anlatım bozukluklarına yol açar. 
  
• Makale yazımı için kullanılan kaynaklar, alt bölümde belirtilmelidir. 
  
• Makalelerde duygusal bir dil kullanılmamalıdır. Aşırı duygusal argümanlar, ”mantıksız” algısı doğurabilir. 
  
• Güvenilmeyen kaynakların verdiği bilgiler kullanılmamalıdır.

Makalenin Özellikleri

• Başlıklar ilginç, kısa ve öz seçilmelidir. 
  
• Nesnel bir nitelik taşıyan makalenin anlatımı yalın ve yoğundur. 
  
• Yazının ana fikri olan düşünce, verilen bilgilerle kanıtlanır. 
  
• Dili, süslü bir anlatımdan uzaktır. 
  
• Gazete, dergi, internet sitesi gibi her platformda yer alabilir. 
  

Makale ve İnternet

İnternetin gelişimine paralel olarak makaleler ve makale yazarlığı bir sektör haline geldi. Milyonlarca internet sitesinin içeriği makalelerden oluşuyor. İnternet siteleri, internetten trafik çekmek için makaleleri kullanıyor. Bu sebeple makaleler, internet dünyasında önemli bir yer tutuyor.

İnternet ile makaleler arasındaki ilişkiyi şu maddelerle özetleyebiliriz;

• Makale yazım kuralları, internet trafiğinden pay almak için önemlidir. 
  
• İnternet sitelerinde yayınlanan binlerce makale, öğrencilerden akademisyenlere, gazetecilerden iş adamlarına kadar her kesimden milyonlarca insan tarafından bilgilenme amacıyla kullanılıyor. 
  
• Makaleler; blog için de yazılabilir, bir hastalığın tedavi yöntemlerini anlatmak için de… Ortak amaç “bilgi paylaşmak”tır. 
  
• Birçok şirket, ticari makalelerle internetten müşteri bulma yolunu tercih ediyor. 
  
• Bazı bloglar, gazeteler ve dergilerin sitelerini kullanarak internet reklamlarından para kazanılabilir. 
  
• Kurallarına uygun ve etkili bir makale, bir ürünün satış rakamlarını artırabilir. 
  
• İnternet siteleri, yeni makale içerikleri ile ziyaretçi kazanabilir. 
  

Makale Yazımı İçin Farklı Öneriler

Makale yazmak ile “arının bal yapması” arasında bir bağlantı kurulabilir. Arılar, her çiçekten öz alarak bal yapar. Makaleler de farklı kaynaklardan derlenerek hazırlanan tabiri caizse “ilaç gibi” yazılardır. Her makalede, yazarın araştırma yeteneğine göre o konu hakkında çok sayıda bilgi bulabilirsiniz. Böylece onlarca kaynak araştırmanız gerekmez.

“İlaç gibi” bir makale yazmak konusunda deneyim kazanmak isteyenlere yukarıda saydıklarımız dışında bazı öneriler sunalım:

• Konu seçimi: Makalede irdelenecek konunun seçimi, oldukça önemlidir. Bazen konu bulmak için saatlerce hatta günlerce düşünmek gerekebilir. Bulduğunuz konu çok genişse, daraltın. Örneğin; evinizi nasıl süsleyeceğinize dair bir makale mi kaleme almak istiyorsunuz? Önce evinizi süsleyin, sonra nasıl süslediğini anlatın! 
  
• Taslak hazırlayın: Aklınıza gelen konu hakkında bir taslak hazırlayın. Taslağınızı “bildiklerinizi paylaşma” temelinde oluşturun. Böylece yazacağınız makalenin temelini inşa etmiş olursunuz. 
  
• Kitlenizi belirleyin: “Makaleniz, nasıl bir kitleye hitap edecek?” sorusunun cevabı, makaleyi nasıl yazacağınızın da cevabıdır. Örneğin; profesyonel sporculara mı hitap edeceksiniz, ev hanımlarına mı? Hedef kitlenizi belirleyin! 
  
• Araştırın: Aslında makalenizin omurgası, araştırmaktır. Konu hakkındaki istatistikleri, haberleri, hikâyeleri, anekdotları, alıntıları ve filmleri… Araştırdığınız kaynakların iyi birer referans olmasına dikkat edin. 
  
• Kaynakları birleştirin: Topladığınız kaynakları bir belgede veya dosyada bir araya getirin. İsterseniz bir deftere de spesifik notlar alabilirsiniz.
  
• Yazmaya başlayın: Hedef kitlenizi baz alarak yazmaya başlayabilirsiniz. Derlediğiniz bilgilerin öncelik sırası, makalenizde öncelik vereceğiniz noktalara göre değişebilir. Bir noktada farklı bilgilere ihtiyacınız varsa yeni kaynaklar araştırabilirsiniz. 
  
• İmla kuralları: Aslında makalenizin makyajıdır. Örneğin; bir cümleyi yazarken kullandığınız “nokta” işareti, cümlenizin sona erdiğini belirtir. “Noktasız cümle, imla kurallarına uymayan makale olmaz” şeklinde “özlü” bir sözle imla kuralları faslının önemini vurgulayabiliriz. 
  
• Kontrol edin: Makalenizdeki cümleleri ve anlattığınız konuyla bağlantılarını sık sık kontrol edin. Gerekirse cümlelerin yerini değiştirerek, konuya uygun hale getirebilirsiniz.
  
• Alt başlıklar: Konu, farklı başlıklara ayrılıyorsa alt başlıklar veya madde imleri kullanabilirsiniz. Karmaşık bilgileri sentezleme ve bunları adımlara ayırma özellikle internette kullanılacak bir makale için çok önemlidir. Bu aynı zamanda makale sektöründe bir trenddir.
  
• Sesli okuyun: Makalenizi tamamladığınızda sesli olarak okuyun. Varsa hatalarınızı düzeltin. Cümleler arasında kopukluk veya anlatım bozuklukları varsa sesli okumanız, bu hataları fark etmenizi sağlar. Bu hataları fark ettiğinizde bazı durumlarda makalede büyük değişiklikler yapmak zorunda kalabilirsiniz. 
  
• Mola: Makaleniz tamamlandığına göre artık mola verebilirsiniz. Tabi makale yazımı sırasında da mola vermeniz gerekebilir. Yazım sürecinin uzunluğuna göre beyninizi dinlendirmeniz gerekir. Ayrıca, makale yazarken veya tamamladığınızda kendinize bir şeyler ısmarlamayı da ihmal etmeyin!